در سال ۱۹۴۶ میلادی و در شرایطی که یک سال از پایان جنگ جهانی دوم و ویرانی های سنگین آن به شوروی می گذشت، تولید انبوه موتورسیکلت ایژ شروع شد و تا سال ۲۰۰۸ که کارخانه موتورسیکلت سازی ایژفسک (ایژ) ورشکست و تعطیل شد؛ یازده میلیون انواع موتورسیکلت ساخته شد. این آمار بطور دقیق قابل بررسی نیست زیرا متاسفانه در پی فروپاشی شوروی و هرج و مرج ناشی از آن، اسناد و مدارک زیادی از بین رفته است.
اما می دانیم که موتورسیکلت های «ایژ» را با دانش فنی شرکت های موتورسیکلت سازی آلمان ساختند. در واقع نقشه ها و ماشین آلات و دانش فنی ساخت موتورسیکلت آلمان به عنوان بخشی از غرامت جنگی به شوروی منتقل شد. بنابراین موتورسیکلت ایژ-۳۵۰ در اصل کپی موتورسیکلت آلمانی DKW NZ-350 با تغییراتی در آن بود. از جمله این تغییرات پوسته انجین از آلیاژ آلومینیوم، طرح جدیدتری برای گلگیرها، و منطبق نمودن بخش هایی در موتور برای سازگاری با محصولات برقی تولید کارخانه های شوروی بود. ایژ-۳۵۰ شباهت زیادی به DKW NZ-350 داشت و ضمن داشتن طراحی جدیدتر خوش ساخت، ساده، و با کیفیت بود.
یکی از خصوصیات صنعت موتورسیکلت سازی شوروی در دهه ۴۰ تا ۵۰ میلادی تولید گونه های ورزشی از موتورسیکلت های شهری بود که بنوبه خود به رونق ورزش موتورسواری در شوروی کمک کرد. در سال ۱۹۴۸ کارخانه ایژ موتورسیکلتی را بنام ایژ-۳۵۰С با دو شاخ جلو تلسکوپی و تعلیق عقب فنری – روغنی تولید کرد. انجین این مدل آلومینیومی و داخل سیلندر از چدن ساخته شده بود و قدرت آن به ۱۴ اسب بخار افزایش یافته بود. در سال ۱۹۵۰ مدل تکمیل تر بنام ایژ-۵۰ به تولید انبوه رسید.
بعد از آن در سال ۱۹۵۱ طراحان کارخانه مدل جدیدتری از مدل قبلی بنام ایژ-۴۹ ساختند که بخاطر دو شاخ تلسکوپی جلو و تعلیق روغنی-فنری عقب و برخی تغییرات از جمله بهبود قابلیت رانندگی با ساید کار در مسیرهای ناهموار، سواری نرم تر و مطمئن تری را داشت. این مزایا آن را مبدل به یکی از گونه های پرشمار «ایژ» کرد و به کشورهای دیگر هم صادر شد.
از سال ۱۹۵۵ نسل جدیدی از موتورسیکلت های اسپرت با شاسی لوله ای جوشی بنام ایژ-۵۴ برای پیست های بسته مسابقه به قدرت ۱۸ اسب و ایژ-۵۵ برای مسابقات موتور کراس با قدرت ۱۶ اسب بخار ساخته شد.
در سال ۱۹۵۶ «ایژ-۵۶» با قدرت ۱۳ اسب بخار ساخته شده که نسبت به مدل های قبلی تفاوت ساختاری زیادی داشت. شاسی پرسی به لوله ای جوشی تبدیل شده بود، گلگیرهای با عمق بیشتر از پاشیده شدن گل و لای به راننده جلوگیری می کرد، زین از جنس ابر روکش دار بود، و کاربراتور و محفظه فیلتر هوا زیر قاب پنهان شده بود و به موتورسیکلت ظاهر زیباتری می داد. از این مدل ۶۸۰ هزار دستگاه ساخته شد که ۱۳۰ هزارتای آن مجهز سایدکار بود.
بتدریج طراحان شوروی با ایده های نو محصولاتی جدید ارائه کردند که از این طرح ها مدل های” اوریون” و ” ساتورن ” و ” سیریوس” معروف تر اند. بین این سه مدل نیز “ساتورن” با حجم انجین ۲۵۰ سی سی یک سر و گردن از دو مدل دیگر بالاتر بود.
ویژه گی متمایز کننده «ساتورن» این بود که بر خلاف دیگر موتورسیکلت ها که شاسی نگهدارنده بخش های اصلی موتورسیکلت است، چیزی بنام اسکلت یا شاسی نگهدارنده وجود نداشت و باک بنزین به همراه ستون فرمان و صندوق های دو طرف موتور بلوک واحدی را تشکیل میدادند و انجین به زیر این بلوک نصب شده بود.
در سال ۱۹۵۵-۱۹۵۴ کارخانه ایژ موتور سیکلت های ایژ-۵۴ و همچنین ایژ-۵۴M را تولید کرد که ۲۰ اسب بخار قدرت داشت و برای پیست مسابقات طراحی شده بود. این مدل برنده مقام اول مسابقات کشوری شوروی شد. در همان دوره کارخانه ایژفسک دو مدل مسابقه ای دیگر به نام ایژ-۵۵ و ایژ-۵۵K برای شرکت در مسابقات موتور کراس ساخت.
سپس مدل ها بهتری برای جایگزینی این دو نوع موتورسیکلت به نامهای ایژ-۵۷M و ایژ-۵۷Кساخته شد.
در نیمه سال ۱۹۵۸ تولید انبوه موتورسیکلت دیگری با نام ایژ-ژوپیتر در دستور ساخت قرار گرفت. کمتر از یکسال قبل در سال ۱۹۵۷ نمونه آزمایشی این مدل در نمایشگاه بین المللی موتور و خودرو بروکسل بلژیک به معرض نمایش در آمده بود. مدل جدید نخست «ایژ-۵۸» نامیده شد. ولی بعدا به نام ایژ-ژوپیتر۲ مشهور شد. «ژوپیتر-۲» موتورسیکلتی با ۲ سیلندر و در نمونه های اولیه به قدرت ۱۸ تا ۱۹ اسب بخار بود و از سال ۱۹۶۱ تولید انبوه آن در دو نوع عادی و با سایدکار آغاز شد.
در سال ۱۹۶۲ بر مبنای ایژ-۵۶ موتورسیکلت جدیدی به نام ایژ-پلانتا۲ که مشابه ایژ-ژوپیتر ولی با تغییرات و کیفیت بهتری از ایژ-۵۶ بود ساخته شد. در این مدل دوام سیلندر و پیستون بخاطر استفاده از فیلتر هوای داخل محفظه روغنی که هوای ورودی به سیلندر را از خاک و شن تصفیه میکرد یک و نیم برار بیشتر شده بود.
شرکت موتورسیکلت سازی ایژ (بخش اول)
شرکت موتورسیکلت سازی ایژ (بخش دوم)
شرکت موتورسیکلت سازی ایژ (بخش سوم)
شرکت موتورسیکلت سازی ایژ (بخش چهارم)
